ครัวคุณต๋อย

เคล็ดไม่ลับกับครัวคุณต๋อย ตอน “ประโยชน์ของขี้เหล็ก”

ขี้เหล็กไม้ยืนต้น  ประโยชน์เป็นทั้งอาหารที่ใช้ใบและดอกนำมาปรุงเป็นอาหารหลายเมนู และสรรพคุณทางยา แต่จะกินขี้เหล็กให้ปลอดภัย มีข้อควรระวังที่ต้องใส่ใจ

– ขี้เหล็กสำหรับการใช้แกงนั้นจะใช้เฉพาะใบส่วนยอด และดอกเท่านั้น  มีสรรพคุณทางยา ช่วยในการขับระดูขาวในสตรี รักษาโรคนอนไม่หลับ ดับพิษไข้ บำรุงธาตุ แก้โรคกระษัย แก้นิ่ว ขับปัสสาวะเป็นยาระบาย บำรุงน้ำดี รักษาความดันโลหิตสูง 

-เป็นผักที่มีคุณค่าทางอาหาร ทั้งโปรตีน วิตามินบี 2 มีธาตุเหล็กสูง มีไขมัน แคลเซียม ฟอสฟอรัส ไนอาซินปริมาณหนึ่ง ถ้าเอาดอกอ่อนมาแกงก็จะได้วิตามินเอในปริมาณสูง ใบขี้เหล็กมีใยอาหารสูง เป็นยาระบายอ่อนๆ และช่วยดูดซับสารพิษ ให้พลังงานน้อย เหมาะกับคนที่ต้องการลดน้ำหนัก

-ในใบอ่อนของขี้เหล็กมีสารชื่อว่า บาราคอล ซึ่งมีคุณสมบัติคลายเครียด ในขนาดสูงมากจะช่วยให้นอนหลับ ถ้าขนาดที่ไม่สูงมากมีฤทธิ์ช่วยสงบประสาท คลายเครียด  

-ข้อควรระวัง การรับประทานขี้เหล็กในลักษณะที่นำใบขี้เหล็กไปตากแห้งแล้วบรรจุเป็นเม็ด อาจทำให้เกิดการเสื่อมและการตายของเซลล์ตับ หรืออาจทำให้เกิดภาวะตับอักเสบ ทำให้เกิดโรคตับได้ ซึ่งการรับประทานขี้เหล็กอย่างปลอดภัย ต้องเลือกใบตั้งแต่ยอดอ่อนถึงใบขนาดกลาง และนำไปต้มให้เดือด เทน้ำทิ้งสัก 2-3 น้ำ แล้วค่อยนำมาปรุงอาหารหรือนำไปทำเป็นยา ซึ่งวิธีการแบบพื้นบ้านนี้จะช่วยฆ่าฤทธิ์และทำลายสารที่เป็นอันตรายต่อตับได้ และยังช่วยลดความขมลง

– สารในกลุ่มสารฟลาโวนอยด์ ที่พบในใบขี้เหล็ก ออกฤทธิ์ทำให้เส้นเลือดฝอยแตกได้ จึงไม่ควรรับประทานมาก และเนื่องจากมีรายงานความเป็นพิษต่อตับ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา จึงห้ามจำหน่ายยาขี้เหล็กในรูปสมุนไพรเดี่ยวเพื่อใช้เป็นยานอนหลับหรือช่วยให้นอนหลับ